Leveranciers bieden in België twee soorten residentiële contracten aan: contracten met een vaste prijs en contracten met een variabele prijs. Voor het eerste geval wordt de prijs van het gemak vastgesteld op het moment van ondertekening van het contract. Omgekeerd is in het variabele prijscontract de prijs van de grondstof variabel. Deze laatste is geïndexeerd aan de elektriciteits- en gasaandelenmarkten en varieert dus afhankelijk van de marktschommelingen.
Als vaste contracten ooit gebruikelijk waren, zijn ze nu aan het verdwijnen. In 2023 hadden van de 16 energiecontracten die in Brussel werden aangeboden, slechts 6 betrekking op vaste contracten. Brusselaars worden steeds vaker geconfronteerd met het aanbod van een contract tegen een variabele prijs. Het is echter moeilijk om te begrijpen hoe zo’n contract werkt en daarom de aanbiedingen te vergelijken. Weinig uitleg.
Vaste prijs/variabele prijs
We onderscheiden daarom twee soorten contracten: (1) het contract met een vaste prijs en (2) het contract met een variabele prijs of een geïndexeerd prijscontract.
Het vasteprijscontract zorgt voor toekomstige voorspelbaarheid voor de consument, aangezien de prijs per kWh gas of elektriciteit vaststaat voor de gehele looptijd van het contract.
Energiecontracten met variabele prijzen variëren de prijzen op basis van indexparameters die verband houden met de groothandelsmarkten voor elektriciteit of gas. Dit is het belangrijkste verschil met energiecontracten met een vaste prijs, waarbij de prijs voor de gehele looptijd vaststaat. Als gevolg hiervan brengen ze een groter risico met zich mee voor de consument: omdat de prijs wordt geïndexeerd aan de prijsschommelingen op de markten, is het veel moeilijker om het uiteindelijke bedrag van de jaarlijkse factuur te voorspellen.
De indexeringsformule
Voor elk gas- en elektriciteitscontract met variabele prijs gebruiken leveranciers een indexeringsformule waarmee de prijs in centen per kWh kan worden berekend. Deze formule wordt contractueel vastgelegd tussen de leverancier en de consument. Het bestaat doorgaans uit drie elementen: een indexeringsparameter (hint), een vermenigvuldigingscoëfficiënt (HEEFT) En een forfaitair bedrag (B). Dit is hoe het eruit ziet:
Geïndexeerde prijs = Index x A + B
Indexcijfer 103 * 0,12 +1,6
De indexeringsparameter, of inhoudsopgave, definieert een prijs in euro per MWh. Het komt overeen met een gemiddelde van de dagelijkse koersen op een bepaalde beurs gedurende een gekozen periode. Deze kan worden geraadpleegd op de prijskaart die door de leverancier ter beschikking wordt gesteld en regelmatig worden bijgewerkt. Er zijn verschillende indexeringsinstellingen. Ze verschillen wezenlijk in termen van:
- de gekozen beursparameter, d.w.z. de markt waarop de aanbieder de indexering baseert.
- de temporaliteit die voor de berekening van het gemiddelde is gekozen. Dit kan maandelijks of per kwartaal zijn, dat wil zeggen op basis van de dagkoersen van de lopende maand of die van het lopende kwartaal.
- het kiezen van een parameter plek of toekomst. De parameter plek is ingesteld op de huidige maand of kwartaal, dus pas aan het einde van de maand of het kwartaal bekend. De parameter toekomst wordt berekend op basis van toekomstige koersen voor de maand of het kwartaal voorafgaand aan de maand of het kwartaal van levering. Het is dus bekend aan het begin van de maand of het kwartaal van de aanvoer.
De vermenigvuldigingscoëfficiënt (HEEFT) is zo gedimensioneerd dat de koers van de aandelenindex kan worden omgezet in eurocent per kWh. Bovendien omvat het een winstmarge voor de leverancier. Hiermee kunt u dus een bepaald percentage toevoegen aan de beurskoers, terwijl u de komma één plaats naar links verschuift.
Het forfaitaire bedrag (B) is een prijs uitgedrukt in eurocent. Dit is een vast bedrag dat wordt toegevoegd aan de prijs op basis van de index.
Met deze formule kunt u het leveranciersgedeelte van de factuur definiëren. Het zal nodig zijn om de verschillende belastingen en andere transport- en distributiekosten bij elkaar op te tellen.
Aandelenindexen
De beschikbare contracten zijn gebaseerd op verschillende beursindexen. De belangrijkste zijn Endex101, Endex103 en Belpex DAM voor elektriciteit, TTF 101, TTF 103 en ZTP101 voor aardgas.
Het eerste getal geeft de periode aan waarover de gemiddelde prijs wordt berekend.
Het tweede getal geeft het aantal maanden aan tussen de calculatieperiode en de prijsaanvraagperiode.
Het derde cijfer geeft de toepassingsperiode van de prijs aan: is het een maandelijkse of driemaandelijkse aanpassing?
De TTF103 wordt bijvoorbeeld berekend op basis van het rekenkundig gemiddelde van de dagprijzen van de maand direct voorafgaand aan het kwartaal van aanbod.
Verbruiksprofiel
Variabele tarieven volgen maandelijkse of driemaandelijkse variaties in marktprijzen. De factuur moet daarom worden opgesteld op basis van het verbruik over dit soort periodes. De leverancier heeft echter alleen op jaarbasis inzicht in het daadwerkelijke verbruik (uit indexstanden op de meters). Dit houdt dus in dat er een factuur wordt uitgereikt op basis van een schatting van het verbruik volgens de periodes van het jaar, en niet op basis van het werkelijke maand- of kwartaalverbruik. Daarom zal de leverancier het verbruik over het jaar uitsplitsen volgens een verbruiksprofiel (Synthetische belastingsprofielen), zonder rekening te houden met het werkelijke energieverbruik van het afgelopen jaar.
Voorbeeld van verbruiksprofiel[1]
[1] Grafiek vertaald uit: Marszal-Pomianowska et al., “De profielen van de vraag naar elektriciteit van huishoudens”, Energie, 2016
